Diajar Rumpaka Kawih: Kakawihan nu Pinuh Ku Rasa jeung Harti 😊📚

Bubuka: Naon Éta Kawih Téh?

Wilujeng enjing barudak kelas 8! Dinten ieu urang bade ngamimitian petualangan seru dina dunya sastra Sunda, hususna ngeunaan kawih. Pasti hidep sering nguping lagu-lagu Sunda, pan? Nah, kawih téh salah sahiji wangun kasenian sora anu geus jadi bagian tina kahirupan urang Sunda ti kapungkur kénéh. Kawih mah lain ngan ukur sora nu endah, tapi ogé ngandung carita, rarasaan, jeung amanat anu dijentrekeun dina rumpakana.

Naon Ari Rumpaka Kawih Téh?

Istilah Rumpaka Kawih téh nyaéta eusi atawa lirik tina hiji kawih. Ibaratna mah, lamun kawih téh awakna, rumpaka téh nyaéta haté jeung pikiranana. Dina rumpaka kawih, aya sababaraha unsur penting anu ngawangun sangkan hiji kawih jadi merenah, éndah, tur boga harti. Hayu urang pedar hiji-hiji:

• Téma (Jejer): Ieu téh ide pokok atawa gagasan utama nu jadi puseur carita dina kawih. Téma bisa ngeunaan cinta, kaéndahan alam, perjuangan, kaagamaan, atawa kritik sosial.
• Nada jeung Rasa: Ieu téh sikep pangarang (nu nyieun rumpaka) ka nu maca atawa nu nguping. Rasa dina kawih bisa macem-macem, aya nu sedih, bungah, semangat, atawa harepan. Tina nada jeung rasa ieu, urang bisa ngarasakeun kumaha parasaan pangarangna.
• Amanat: Ieu téh pesen atawa ajén-ajén moral anu hayang ditepikeun ku pangarang ka nu nguping. Amanat biasana teu ditulis langsung, tapi kudu diteangan tina eusi rumpaka sacara gembleng.
• Diksi (Pilihan Kecap): Dina rumpaka kawih, pangarang biasana milih kecap-kecap anu husus, anu mibanda ajén sastra nu luhur. Kecap-kecap ieu bisa ngagunakeun basa injeuman (konotatif), ngupamakeun (metafora), atawa ngabandingkeun (simile) sangkan leuwih éndah tur ngagambarkeun eusi sacara jero.
• Wirama jeung Purwakanti: Wirama téh patali jeung ketukan atawa pola sora anu ngajadikeun hiji kawih bisa dihaleuangkeun. Ari Purwakanti mah patali jeung padeukeutna sora kecap (rima) dina jajaran atawa padalisan kawih, boh di awal, tengah, atawa ahir. Ieu nu ngajadikeun kawih téh karasa endah tur merdu.

Conto Penerapan dina Rumpaka Kawih

Supaya leuwih kahartos, hayu urang tengetan sempalan rumpaka kawih "Es Lilin" anu geus kawéntar pisan:

"Es lilin mah Ceuceu kalapa mudaDibantun mah dibantun ka CisituAbdi isin Ceuceu samar kadugaSok inggis mah aduh henteu ngajodo"

• Téma: Katresna/cinta anu pinuh ku kaéra jeung kahariwang.
• Nada jeung Rasa: Rasa era, sieun, jeung harepan dina nganyatakeun rasa cinta.
• Amanat: Sakapeung dina urusan cinta, urang kudu boga kawani, sanajan aya rasa isin atawa sieun.
• Diksi: Ngagunakeun kecap-kecap basajan tapi ngagambarkeun parasaan nu jero ("samar kaduga", "inggis henteu ngajodo").
• Purwakanti: Aya purwakanti sora 'u' dina ahir padalisan munggaran jeung kadua, sarta sora 'a' dina ahir padalisan katilu jeung kaopat (muda-Cisitu, kaduga-ngajodo, tapi leuwih ka wirahma anu sapuk).

Katingali pan, kumaha hiji rumpaka kawih téh bisa ngandung loba hal sanajan katingalina basajan. Éta pisan endahna sastra Sunda! 😊

Rangkuman

Jadi, barudak, Rumpaka Kawih téh nyaéta tulisan atawa lirik hiji kawih anu ngandung rupa-rupa unsur saperti téma, nada, rasa, amanat, diksi, jeung purwakanti. Ku diajar rumpaka kawih, urang bisa leuwih ngahargaan eusi jeung ajén-ajén anu ditepikeun ku para seniman Sunda. Mugia hidep sadayana janten langkung resep kana kawih Sunda sareng tiasa ngadamel rumpaka kawih nyalira engkéna. Tetep sumanget diajar basa Sunda nya! 📚