Diajar Ngamumule Dongeng: Carita Pinuh Hikmah Ti Karuhun Urang

Wilujeng Enjing Barudak Kelas 7! 😊📚

Dinten ieu urang bade diajar ngeunaan hiji hal anu pikaresepeun pisan, nyaeta dongeng. Saha di dieu anu resep ngadangu carita samemeh bobo? Atawa resep maca carita-carita anu pinuh ku imajinasi? Tah, meureun eta teh salah sahijina dongeng!

Dongeng teh mangrupa carita pondok anu sumebar sacara lisan, sanajan ayeuna mah geus loba anu dibukukeun. Eusina biasana ngeunaan kahirupan manusa, sato, atawa kajadian-kajadian anu kadang-kadang pamohalan atawa teu asup akal. Tapi, sanajan kitu, dongeng teh sok miboga amanat atawa pesen moral anu hade pisan pikeun kahirupan urang sapopoe.

Naon Anu Aya Dina Dongeng? (Unsur-unsur Dongeng)

Dina unggal carita, kaasup dongeng, tangtu aya bagian-bagian anu ngawangun eta carita. Ieu sababaraha unsur penting dina dongeng:

• Palaku (Tokoh): Nyaeta saha wae anu ngalakukeun atawa ngalaman kajadian dina carita. Bisa manusa, sato, atawa malah mahluk sejen.
• Latar (Setting): Tempat jeung waktu kajadian carita. Contona, di leuweung, di hiji desa, jaman baheula, atawa wanci peuting.
• Galur (Alur): Runtuyan kajadian dina carita ti mimiti nepi ka ahir. Biasana dimimitian ku bubuka, aya masalah, nepi ka aya panuntungna.
• Téma (Tema): Ide pokok atawa gagasan utama anu jadi dasar carita. Contona, ngeunaan kajujuran, kadeudeuh, atawa kapinteran.
• Amanat (Pesan Moral): Pelajaran atawa nasehat anu hayang ditepikeun ku pangarang ngaliwatan carita. Ieu pisan anu penting urang cokot ti dongeng.

Ciri-ciri Dongeng Anu Gampang Dipikawanoh

Sangkan urang leuwih gampang mikawanoh, ieu sababaraha ciri tina dongeng:

• Caritana pondok tur basajan.
• Umumna sumebar sacara lisan ti hiji jalma ka jalma sejen, ti generasi ka generasi.
• Sering miboga unsur pamohalan atawa hal-hal anu teu asup akal (misalna sato bisa nyarita).
• Biasana teu dipikanyaho saha pangarangna (anonim).
• Miboga amanat atawa ajaran moral.

Rupa-rupa Dongeng (Jenis-jenis Dongeng)

Dongeng teh rupa-rupa jenisna, gumantung kana eusi caritana:

• Fabel: Dongeng anu palakuna sato sarta paripolahna kawas manusa. Conto: Sakadang Kuya jeung Sakadang Monyet.
• Mite: Dongeng anu nyaritakeun ngeunaan dewa-dewa, mahluk gaib, atawa kajadian alam anu dianggap suci. Conto: Nyi Roro Kidul (sanajan leuwih condong kana legenda).
• Sagé: Dongeng anu nyaritakeun kajadian atawa tokoh-tokoh sajarah anu geus dipangaruhan ku carita-carita rekaan. Conto: Ciung Wanara.
• Legenda: Dongeng anu nyaritakeun asal-muasal hiji tempat, barang, atawa kajadian. Conto: Sasakala Situ Bagendit, Sasakala Gunung Tangkuban Parahu.
• Parabel: Dongeng anu eusi caritana mangrupa pangajaran agama, moral, atawa filsafat kalayan make babandingan tina kahirupan sapopoe. Conto: Kisah Si Kabayan.
• Dongeng Jalma Biasa: Dongeng anu nyaritakeun kahirupan jalma biasa kalayan kajadian anu lucu atawa pikaresepeun. Conto: Si Kabayan (deui).

Conto Dongeng jeung Amanatna

Hayu urang tingali salah sahiji conto dongeng Sunda anu kasohor, nyaeta Sasakala Situ Bagendit. 😊

Carita ieu nyaritakeun ngeunaan Nyi Endit, hiji janda beunghar anu pohara pisan kumedna. Sanajan beunghar tur sagala boga, anjeunna tara pisan daek nulungan ka batur anu butuh. Malahan mah, ka fakir miskin teh sok disiksa. Hiji waktu, datang aki-aki anu nyamar jadi pangemis, menta dahar. Tapi Nyi Endit kalah ka ngusir jeung nyiksa eta aki-aki. Teu lila ti harita, aki-aki nancebkeun iteukna kana taneuh, terus dicabut deui. Caina muncrat ngabanjiran imah Nyi Endit jeung desa sakurilingna, nepi ka jadi situ anu ayeuna disebut Situ Bagendit.

Tina carita di luhur, urang bisa nempo unsur-unsurna:

• Palaku: Nyi Endit, Aki-aki.
• Latar: Hiji desa anu beunghar, imah Nyi Endit, jaman baheula.
• Galur: Nyi Endit anu kumed -> datang aki-aki -> aki-aki nyiksa Nyi Endit -> desa banjir jadi situ.
• Téma: Balukarna sipat kumed jeung teu daek babagi.
• Amanat: Urang teu meunang boga sipat kumed, kudu resep babagi ka sasama, jeung kudu silih tulungan. Lamun boga sipat goreng, bakal cilaka sorangan.

Rangkuman Pentingna Dongeng 📚

Jadi, barudak, dongeng teh lain ngan saukur carita biasa. Dongeng teh mangrupa warisan budaya ti karuhun urang anu pinuh ku ajen atikan. Tina dongeng, urang bisa diajar ngeunaan kahadean, kajujuran, kasabaran, jeung pentingna silih tulungan. Ku kituna, hayu urang lestarikeun dongeng ku cara maca atawa ngadongengkeun deui ka adi atawa babaturan urang. Kudu inget, dongeng mah bisa jadi eunteung pikeun hirup urang! 😊