Kembali ke Daftar Materi
SMP Kelas 9bahasa_jawa

Aksara Rekan: Aksara Jawa Kanggo Nulis Tembung Asing ✨

Nyoman Joblagan
16 Desember 2025

Pendahuluan 😊📚

Sugeng enjang, para siswa! Ing pelajaran Basa Jawa iki, awake dhewe bakal sinau babagan sawijining perangan Aksara Jawa kang wigati banget, yaiku Aksara Rekan. Apa kowe tau krungu tembung "faktor", "zakat", utawa "syukur"? Tembung-tembung kuwi asale saka basa manca, nanging uga wis lumrah digunakake ing basa kita. Nah, kanggo nulis tembung-tembung manca kang ngandhut uni (suara) tartamtu nganggo Aksara Jawa, kita butuh Aksara Rekan iki. Yuk, disinaoni bareng!

Apa Kuwi Aksara Rekan? 🤔

Aksara Rekan yaiku Aksara Jawa kang digunakake kanggo nulis utawa nyerekake uni (swara) huruf saka basa manca, mligine basa Arab, kang durung ana ing Aksara Jawa asli. Uni-uni kasebut kayata /f/, /v/, /z/, /kh/, /gh/, lan /sy/. Supaya swara-swara kasebut bisa ditulis kanthi trep ing Aksara Jawa, mula diciptakake Aksara Rekan iki. Cara nulis Aksara Rekan yaiku kanthi nambahi telung cecek (titik telu) ing sandhuwure Aksara Jawa legena (dasar) tartamtu.

  • Fa/Va (ꦥ꦳): Asale saka Aksara Pa (ꦥ), ditambah telung cecek ing dhuwur. Kanggo nulis uni /f/ utawa /v/.
  • Za (ꦗ꦳): Asale saka Aksara Ja (ꦗ), ditambah telung cecek ing dhuwur. Kanggo nulis uni /z/.
  • Gha (ꦒ꦳): Asale saka Aksara Ga (ꦒ), ditambah telung cecek ing dhuwur. Kanggo nulis uni /gh/.
  • Kha (ꦏ꦳): Asale saka Aksara Ka (ꦏ), ditambah telung cecek ing dhuwur. Kanggo nulis uni /kh/.
  • Sya (ꦱ꦳): Asale saka Aksara Sa (ꦱ), ditambah telung cecek ing dhuwur. Kanggo nulis uni /sy/.

Paugeran (Aturan) Panggunaan Aksara Rekan:

  • Aksara Rekan mung digunakake kanggo nulis tembung manca kang durung ana padhane ing Aksara Jawa.
  • Yen Aksara Rekan ana ing ngarep dhewe utawa dadi purwakaning tembung, tetep ditulis nganggo Aksara Rekan.
  • Yen Aksara Rekan dirangkep karo Sandhangan Panyigeging Wanda (paten), Sandhangan Swara (taling, pepet, wulu, suku, taling tarung), utawa Pasangan, tetep bisa kaya Aksara Jawa liyane.
  • Kadhangkala, kanggo uni /f/ utawa /v/ ing pungkasan tembung, bisa ditulis nganggo pasangan 'pa' lan 'ha' (ꦥ꦳꧀ꦥ꦳) utawa cukup nganggo Aksara Pa (ꦥ) biasane, nanging luwih trep nganggo Aksara Rekan Fa (ꦥ꦳) menawa memang asale saka tembung manca.

Conto Panrapan Aksara Rekan ✍️

Supaya luwih cetha, ayo deleng conto-conto panulisan tembung nganggo Aksara Rekan iki:

  • Faktor: ꦥ꦳ꦏ꧀ꦠꦺꦴꦂ (Pa rekan + pepet + cecak telu + ka + pasangan ta + taling tarung + ra + pangkon)
  • Zakat: ꦗ꦳ꦏꦠ꧀ (Ja rekan + ka + ta + pangkon)
  • Khilaf: ꦏ꦳ꦶꦭꦥ꦳꧀ (Ka rekan + wulu + la + pa rekan + pangkon)
  • Ghaib: ꦒ꦳ꦲꦶꦧ꧀ (Ga rekan + ha + wulu + ba + pangkon)
  • Syukur: ꦱ꦳ꦸꦏꦸꦂ (Sa rekan + suku + ka + suku + ra + pangkon)
  • Zaman: ꦗ꦳ꦩꦤ꧀ (Ja rekan + ma + na + pangkon)

Elinga, senajan katon padha, nanging ana bedane karo Aksara Jawa biasa. Telung cecek kuwi dadi ciri khas Aksara Rekan. Gunakake kanthi bener ya! 😊

Rangkuman 🌟

Dadi, Aksara Rekan iku Aksara Jawa kang diwenehi telung cecek ing sandhuwure, gunane kanggo nulis uni-uni saka basa manca (kayata /f/, /v/, /z/, /kh/, /gh/, /sy/) sing ora ana ing Aksara Jawa asli. Ana lima Aksara Rekan utama: Fa/Va (ꦥ꦳), Za (ꦗ꦳), Gha (ꦒ꦳), Kha (ꦏ꦳), lan Sya (ꦱ꦳). Kanthi mangerteni Aksara Rekan iki, panulisan tembung-tembung saka basa manca ing Aksara Jawa dadi luwih trep lan bener. Tetep semangat sinau Basa Jawa ya! 📚

Cek Pemahaman Materi (5 Soal)

1

Teks soal tidak ditemukan di database.

2

Teks soal tidak ditemukan di database.

3

Teks soal tidak ditemukan di database.

4

Teks soal tidak ditemukan di database.

5

Teks soal tidak ditemukan di database.

Sudah Paham Materi Ini?

Yuk uji pemahamanmu dengan mengerjakan latihan soal bahasa_jawa lainnya di Bank Soal.