Kembali ke Daftar Materi
SMP Kelas 8bahasa_jawa

Mengenal Tembang Kinanthi: Tuntunan Urip Saka Sastra Jawa πŸ˜ŠπŸ“š

Nyoman Joblagan
16 Desember 2025

Halo bocah-bocah kelas 8 sing pinter lan semangat! πŸ˜ŠπŸ“š

Dina iki awake dhewe arep sinau babagan salah siji permata sastra Jawa sing endah banget, yaiku Tembang Kinanthi. Apa kuwi Tembang Kinanthi? Tembang Kinanthi iku salah siji saka 11 jinis tembang macapat. Tembang macapat dhewe minangka salah siji wujud puisi tradisional Jawa sing duwe paugeran utawa aturan tartamtu. Ayo disinaoni bareng supaya luwih paham!

Ciri Khas lan Paugeran Tembang Kinanthi

Tembang Kinanthi nduweni ciri khas dhewe sing gampang dieling-eling. Ciri-ciri iki diarani paugeran tembang, sing dumadi saka:

  • Guru Gatra: Cacahe larik (baris) ing saben pada (bait) ana 6 gatra.
  • Guru Wilangan: Cacahe wanda (suku kata) ing saben gatra ana 8 wanda.
  • Guru Lagu: Tibaning swara pungkasan (vokal terakhir) ing saben gatra runtutane yaiku u, i, a, i, a, i.

Tembung 'Kinanthi' dhewe asale saka tembung 'kanthi' utawa 'ginanthi' sing tegese nggandheng, nuntun, utawa mbimbing. Mula, Tembang Kinanthi iki asring dienggo menehi pitutur utawa tuntunan urip, kaya wong tuwa nggandheng anake supaya ora kesasar lan tansah lumaku ing dalan sing bener.

Tuladha Tembang Kinanthi lan Tegese

Coba gatekna tuladha Tembang Kinanthi ing ngisor iki, lan coba cocogake karo paugeran sing wis disinaoni:

Padha gulangen ing kalbu, (8u)
Ing sasmita amrih lantip, (8i)
Aja pijer mangan nendra, (8a)
Kaprawiran den kaesthi, (8i)
Pesunen sariranira, (8a)
Sudanen dhahar lan guling. (8i)

Tembang ing dhuwur iki ngemu teges pitutur supaya kita tansah nglatih batin lan pikiran (kalbu) supaya peka lan pinter (lantip) marang isyarat alam utawa urip. Kita ora mung seneng mangan lan turu (mangan nendra), nanging uga ngupaya dadi wong sing trampil, gagah, lan kuwat (kaprawiran). Kita kudu gelem prihatin (pesunen sariranira) kanthi ngurangi hawa nepsu lan males (sudanen dhahar lan guling), supaya bisa nggayuh urip kang luwih becik. πŸ“š

Rangkuman Penting Bab Tembang Kinanthi

Nah, saka apa sing wis disinaoni, kita bisa nyimpulake yen Tembang Kinanthi iku tembang macapat sing nduweni ciri-ciri baku:

  • Cacahe gatra ing saben pada ana 6.
  • Cacahe wanda ing saben gatra ana 8.
  • Tibaning swara pungkasan (guru lagu) yaiku u, i, a, i, a, i.

Tembang iki nduweni makna tuntunan utawa pambimbingan, lan asring digunakake kanggo menehi pituduh lan piwulang marang sesama. Penting banget kanggo mangerteni lan nguri-uri budaya Jawa iki lho! Aja lali terus sinau lan latihan ya! Semangat! πŸ’ͺ

Cek Pemahaman Materi (5 Soal)

1

Teks soal tidak ditemukan di database.

2

Teks soal tidak ditemukan di database.

3

Teks soal tidak ditemukan di database.

4

Teks soal tidak ditemukan di database.

5

Teks soal tidak ditemukan di database.

Sudah Paham Materi Ini?

Yuk uji pemahamanmu dengan mengerjakan latihan soal bahasa_jawa lainnya di Bank Soal.